روش تحقیق جمعیت‌شناسی
روش تحقیق از دروس بسیار مهم و تأثیرگذار در آزمون‌های ورودی کارشناسی ارشد و دکتری محسوب می‌شود. با توجه به اهمیت این درس به معرفی اجمالی درس روش تحقیق جمعیت‌شناسی می‌پردازیم.
تحقیق
انسان با برخورداری از ذهنی کنجکاو و جستجوگر همواره به دنبال درک قوانین حاکم بر پدیده‌ها و جهان اطراف خود بوده است.تحقیق، کاوشی دقیق و سیستماتیک برای پی بردن به ماهیت پدیده‌ها و رویدادهای اطراف است. برخی تحقیق را جستجویی نظام‌مند با هدف تولید دانش تعریف کرده‌اند.
تحقیق علمی عبارت است از روشی نظام‌مند، عینی، دقیق و آزمون‌پذیر که بر اساس روش علمی انجام می‌شود.
روش علمی: روشی است که برای کشف اطلاعات دقیق به کار می‌رود.
تحقیقات علمی به دو دسته عمده تحقیق بنیادی و تحقیق کاربردی تقسیم می‌شوند.
تحقیق بنیادی: این نوع تحقیق به گسترش علم و دانش می‌پردازد و زمینه‌ساز تحقیقات کاربردی است. تحقیق بنیادی لزوماً نتایج کاربردی ندارد.
تحقیق کاربردی: این نوع تحقیق اغلب با استفاده از پرسشنامه، سرشماری و تجزیه و تحلیل داده انجام می‌شود و حاصل تحقیقات بنیادی است. تحقیق کاربردی به حل مشکلات و مسائل موجود می‌پردازد.
روش تحقیق
روش تحقیق علمی است که به بررسی روش‌های طراحی تحقیقات و شیوه‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها می‌پردازد.
روش تحقیق با نحوه شناخت ما از موضوع مرتبط است. به منظور انجام تحقیقات علمی، باید نسبت به موضوع موردمطالعه شناخت علمی داشته باشیم و از روش‌های تحقیق علمی استفاده کنیم تا بر دانش موجود افزوده شود و نتایج تحقیق دارای اعتبار باشند.
روش تحقیق جمعیت‌شناسی
رویکردهای عمومی تحقیق شامل رویکردهای کمی و کیفی هستند و روش مورداستفاده برای آنها مطالعات میدانی، کتابخانه‌ای و پشت میزی است.
استراتژی تحقیق روشی است که برای انجام بخش فنی تحقیق انتخاب می‌شود. به عبارتی، استراتژی تحقیق نحوه جمع‌آوری داده‌ها را مشخص می‌کند.
مهم‌ترین استراتژی‌های تحقیق عبارت‌اند از تحقیق تجربی، تحقیق پیمایشی، مطالعه موردی و تحقیق در عملیات. روش‌های مورداستفاده برای این استراتژی‌ها مصاحبه، پرسشنامه، مشاهده و تحلیل اسناد است.
اولین گام در انجام هر تحقیق انتخاب موضوع و سپس انتخاب عنوان تحقیق است. پس از مطالعه و بررسی تحقیقات و تجارب پیشین درباره موضوع موردنظر می‌توان عنوان و موضوعی دقیق برای تحقیق انتخاب کرد.
مرحله بعد انتخاب روش تحقیق است که از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است؛ بنابراین باید با انواع روش‌های تحقیق و نقاط ضعف و قوت آنها برای استفاده در موقعیت‌های مختلف و متناسب با موضوع تحقیق آشنا بود.
برای انتخاب روش تحقیق مناسب ابتدا سؤال تحقیق را که نقطه آغاز تحقیق است، مشخص می‌کنیم.
سپس فرضیه‌های تحقیق که همان پاسخ‌های احتمالی برای سؤال تحقیق هستند، تعیین می‌شوند. این فرضیات در طول انجام تحقیق اثبات یا رد می‌شوند.
با مشخص شدن طرح کلی تحقیق و مطالعه تجارب محققان در زمینه موردنظر می‌توان روش مناسب برای تحقیق را انتخاب نمود. سپس با توجه به روش انتخاب‌شده، به جمع‌آوری داده‌ها پرداخته، آنها را تجزیه و تحلیل می‌کنیم و سپس به تفسیر و ارائه نتایج حاصل از تحقیق می‌پردازیم.
مراحل اصلی تحقیق:
– انتخاب موضوع
– بررسی تحقیقات و تجربیات مرتبط با موضوع موردنظر
– مشخص کردن سؤال تحقیق و توسعه فرضیه‌های تحقیق
– تعیین روش یا طرح تحقیق متناسب با موضوع موردبررسی
– جمع‌آوری داده‌ها
– تجزیه و تحلیل و تفسیر نتایج
– ارائه نتایج
روش تحقیق جمعیت‌شناسی
جمعیت‌شناسی از ابتدای قرن نوزدهم از مجموعه علوم اجتماعی جدا شد و با وضع قوانین و روش‌های خاص تحقیق که اغلب مبتنی بر روش‌های کمی و آماری بودند، کاربرد روش‌های کمی تحقیق برای وضع قوانین جمعیتی را به اثبات رساند و همین موجب شده است که پیوندی بین جمعیت‌شناسی و آمار و ریاضی به وجود آید به طوری که این رشته‌ها تا کنون به یکدیگر وابسته‌اند.
جمعیت‌شناسی در اصل علم مطالعه ساختار و تغییرات جمعیت است. گیلارد هدف این علم را شناخت ریاضی جمعیت‌ها، حرکات عمومی و حالات اخلاقی، جسمانی و فکری آنها می‌دانست.
جمعیت‌شناسی به بررسی تجربی، آماری و ریاضی حجم، ترکیب و توزیع مکانی جمعیت‌های انسانی می‌پردازد و تغییرات مربوط به آن از طریق فرآیندهایی چون ازدواج، باروری، مهاجرت و مرگ‌ومیر را در طول زمان مطالعه می‌کند. علم با تحقیق و تحقیق با علم به‌گونه‌ای تفکیک‌ناپذیر با یکدیگر درآمیخته‌اند؛ بنابراین برای معتبر بودن نتیجه تحقیقات در یک علم باید روش مناسب برای تحقیق در نظر گرفت. ازاین‌رو آشنایی با روش‌های تحقیق متناسب با علوم مختلف الزامی است.
مباحث روش تحقیق جمعیت‌شناسی
در درس روش تحقیق جمعیت‌شناسی با انواع روش‌های تحقیق علمی متناسب با موضوعات تحقیقی مختلف به ویژه در حوزه علوم انسانی آشنا می‌شویم. روش تحقیق جمعیت‌شناسی شامل شناخت انواع تکنیک‌های مورداستفاده برای نمونه‌گیری و جمع‌آوری داده‌ها، انواع متغیرها، انواع روش‌های نمونه‌گیری، انواع روش‌های اندازه‌گیری، تعیین پایایی و اعتبار تحقیق است و به نحوه دسته‌بندی و تجزیه و تحلیل داده‌ها و بیان نتایج یک تحقیق می‌پردازد.
روش تحقیق یکی از دروس پرکاربرد و مهم برای داوطلبان کنکور کارشناسی ارشد و دکتری جمعیت‌شناسی است. به‌طورکلی آشنایی با روش‌های تحقیق برای تمام دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی ضروری است و برای نگارش مقاله، پروپوزال و پایان‌نامه کاربرد دارد. توجه به این درس در آزمون کارشناسی ارشد و دکتری منجر به کسب نتایج رضایت‌بخش خواهد شد.
و اما کلاس آموزشی ما…
مجموعه آموزشی روش تحقیق دیجی‌درس که در ۹ جلسه ارائه شده است به آموزش صفر تا صد درس روش تحقیق می‌پردازد و برای تمام دانشجویان و داوطلبان کنکور کارشناسی ارشد و دکتری جمعیت‌شناسی، حتی کسانی که هیچ‌گونه آشنایی اولیه با روش تحقیق ندارند، مناسب است.
مطالب: مرتبط: آمار جمعیت‌شناسی
رشته‌های مرتبط: کارشناسی ارشد جمعیت‌شناسی ، دکتری جمعیت‌شناسی
نمونه فایل آموزشی روش تحقیق