روش تحقیق تکنولوژی آموزشی

روش تحقیق از دروس مهم و تأثیرگذار در آزمون‌های ورودی دانشگاه‌ها به ویژه برای دوره های تحصیلات تکمیلی است. در این نوشته به معرفی اجمالی درس روش تحقیق تکنولوژی آموزشی می‌پردازیم.

روش تحقیق دکتری و کارشناسی ارشد

تحقیق

انسان با برخورداری از ذهنی کنجکاو و جستجوگر همواره به دنبال درک قوانین حاکم بر پدیده­‌ها و جهان اطراف خود بوده است.
تحقیق، کاوشی دقیق و سیستماتیک برای پی بردن به ماهیت پدیده‌­ها و رویدادهای اطراف است. برخی تحقیق را جستجویی نظام­­‌مند باهدف تولید دانش تعریف کرده‌­اند. مواردی از قبیل نظام­‌مند بودن و ارائه نظریات و قوانین علمی جدید، تحقیقات علمی را از سایر تحقیقات جدا می­‌سازد.
تحقیق در علوم تربیتی عبارت است از کاربرد روش‌های علمی در مطالعه مسائل آموزشی و تربیتی.

روش تحقیق

روش تحقیق علمی است که به بررسی روش­‌های طراحی تحقیقات و شیوه‌­های تجزیه و تحلیل داده­‌ها می‌پردازد.
روش تحقیق با نحوه شناخت ما از موضوع مرتبط است. به منظور انجام تحقیقات علمی، باید نسبت به موضوع موردمطالعه شناخت علمی داشته باشیم و از روش­‌های تحقیق علمی استفاده کنیم تا بر دانش موجود افزوده شود و نتایج تحقیق دارای اعتبار باشند.
استراتژی تحقیق روشی است که برای انجام بخش فنی تحقیق انتخاب می­‌شود. به عبارتی، استراتژی تحقیق نحوه جمع‌آوری داده‌­ها را مشخص می­‌کند.
مهم‌­ترین استراتژی­‌های تحقیق عبارت‌اند از تحقیق تجربی، تحقیق پیمایشی، مطالعه موردی و تحقیق در عملیات. روش­‌های مورداستفاده برای این استراتژی­‌ها مصاحبه، پرسشنامه، مشاهده و تحلیل اسناد است.

شرط‌های اساسی یک پژوهش درست عبارت‌اند از:

– کنترل شده باشد – کنترل در پژوهش به دو طریق دقیق و نسبی انجام می‌شود و مانع ورود متغیرهای مداخله گر است.
– دارای نمونه‌گیری صحیح باشد – نمونه‌گیری مناسب موجب افزایش اعتبار بیرونی یک پژوهش خواهد شد.

ویژگی‌های نتایج تحقیق :

– عینیت: پژوهش مبتنی بر تجزیه و تحلیل داده باشد.
– دقت: گردآوری و تحلیل داده‌ها به‌طور صحیح انجام شود.
– تکرارپذیری
– مستند بودن داده‌ها و حاصل مشاهدات
– احتمالی باشد و با درصدی از خطا بیان شود.

ویژگی‌های تحقیق:

تحقیق دارای سه ویژگی است که آن را از تجربه که یک منبع شناخت است متمایز می‌سازد.

– تحقیق منظم و کنترل شده است و دارای الگوی قیاسی- استدلالی است درحالی‌که تجربه از طریق رویکردهای تصادفی روی می‌دهد.
– تحقیق تجربی است و عقاید ذهنی را در مقابل واقعیت‌های علمی موردبررسی مقایسه قرار می‌دهد.
– تحقیق خود اصلاح گر است و این مهم‌ترین جنبه علم است. این ویژگی باعث می‌شود تحقیقات علمی همواره موردبررسی و تجدیدنظر قرار گیرند.

مراحل اصلی تحقیق:

– انتخاب موضوع
– بررسی تحقیقات و تجربیات مرتبط با موضوع موردنظر
– مشخص کردن سؤال تحقیق و توسعه فرضیه‌های تحقیق
– تعیین روش یا طرح تحقیق متناسب با موضوع موردبررسی
– جمع‌آوری داده‌­ها
– تجزیه و تحلیل و تفسیر نتایج
– ارائه نتایج

انواع تحقیق در علوم تربیتی

بنیادی و کاربردی

چنانچه هدف پژوهش گسترش علم باشد و به نظریه‌پردازی منجر شود آن را پژوهش بنیادی گویند و اگر پژوهش با هدف حل یک مسئله خاص انجام گیرد از نوع کاربردی است.

رویکردهای تحقیق: کمی و کیفی

 کمی: هدف یک پژوهش کمی تعیین روابط علی و معلولی است. یک پژوهش کمی مبتنی بر داده‌های آماری و نیازمند تجزیه و تحلیل آماری است. این پژوهش جزئی نگر بوده و پژوهشگر آن از گروه شرکت‌کنندگان جدا است.

کیفی: پژوهش کیفی به درک پدیده‌های اجتماعی می‌پردازد و مبتنی بر شواهد و مشاهدات است. کلی‌نگر بوده و نیازمند توصیف و استنباط منطقی است. خود پژوهشگر نیز می‌تواند شرکت‌کننده در این پژوهش نیز باشد.

اولین گام در انجام هر تحقیق انتخاب موضوع و سپس انتخاب عنوان تحقیق است. پس از مطالعه و بررسی تحقیقات و تجارب پیشین درباره موضوع موردنظر می‌­توان عنوان و موضوعی دقیق برای تحقیق انتخاب کرد.
مرحله بعد انتخاب روش تحقیق است که از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است؛ بنابراین باید با انواع روش‌­های تحقیق و نقاط ضعف و قوت آن­‌ها برای استفاده در موقعیت­‌های مختلف و متناسب با موضوع تحقیق آشنا بود.

برای انتخاب روش تحقیق مناسب ابتدا سؤال تحقیق را که نقطه آغاز تحقیق است، مشخص می‌کنیم.
سپس فرضیه­‌های تحقیق که همان پاسخ­‌های احتمالی برای سؤال تحقیق هستند، تعیین می‌­شوند. این فرضیات در طول انجام تحقیق اثبات یا رد می‌­شوند.
با مشخص شدن طرح کلی تحقیق و مطالعه تجارب محققان در زمینه موردنظر می‌­توان روش مناسب برای تحقیق را انتخاب نمود. سپس با توجه به روش انتخاب‌شده، به جمع‌آوری داده­‌ها پرداخته، آن­‌ها را تجزیه و تحلیل می‌­کنیم و سپس به تفسیر و ارائه نتایج حاصل از تحقیق می‌­پردازیم.

روش تحقیق تکنولوژی آموزشی

تکنولوژی آموزشی در عرصه‌های مختلف کارایی خود را نشان داده و اثربخشی و بهره‌وری تمام افراد، سازمان‌ها یا نهادهایی را که از روش‌های پیشنهادی این علم استفاده می‌کنند، افزایش داده است. تکنولوژی آموزشی به مفهوم رویکردی بر چگونگی آموزش در ارتباط با اهداف است. امروزه تکنولوژی آموزشی با تکیه بر اصول و یافته‌های علمی و روانشناسی یادگیری توانسته است از ابزار و وسایل مختلف برای بهینه کردن آموزش و افزایش کیفیت آن بهره گیرد.

تکنولوژی آموزشی نقش تأثیرگذار و انکارناپذیری در توسعه آموزش و پرورش و آموزش عالی دارد. از طریق گسترش تکنولوژی و وسایل کمک آموزشی مانند ویدئو، میکروسکوپ، وسایل آزمایشگاهی و … می‌توان امکان آموزش دانش‌آموزان و دانشجویان را ارتقاء داد.

مبنای تمام تحولات و نوآوری‌های آموزشی در یک جامعه تجربیات و نتایج تحقیقات علمی و عملی صاحب‌نظران و متخصصین علوم تربیتی است که تکنولوژی آموزشی را نیز شامل می‌شود؛ بنابراین تحقیقات علمی و نتایج آن نقش بسزایی در رشته تکنولوژی آموزشی و گسترش آن دارند. ازاین‌رو روش تحقیق تکنولوژی آموزشی از دروس کاربردی این رشته به شمار می‌آید.

روش تحقیق یکی از دروس پرکاربرد و مهم برای داوطلبان کنکور کارشناسی ارشد و دکتری برای تکنولوژی آموزشی است. به‌طورکلی آشنایی با روش­‌های تحقیق برای تمام دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی ضروری است و برای نگارش مقاله، پروپوزال و پایان‌نامه کاربرد دارد.

مباحث روش تحقیق تکنولوژی آموزشی

در روش تحقیق تکنولوژی آموزشی با انواع روش­‌های تحقیق علمی متناسب با موضوعات تحقیقی مختلف به ویژه در حوزه علوم انسانی آشنا می­‌شویم. روش تحقیق در تکنولوژی آموزشی شامل شناخت انواع فرضیه و ویژگی‌های آن، جوامع آماری، تکنیک­‌های مورداستفاده برای جمع­‌آوری داده­‌ها، انواع متغیرها، انواع روش­‌های نمونه­‌گیری، تعریف مفاهیم و نمونه‌ها، نظریه‌ها و ویژگی‌های آن، آشنایی با نحوه مصاحبه و تهیه پرسشنامه، تعیین پایایی و اعتبار تحقیق است و به نحوه دسته‌­بندی و تجزیه و تحلیل داده‌­ها و بیان نتایج یک تحقیق می‌­پردازد.

مجموعه آموزشی روش تحقیق دیجی‌درس:

در این مجموعه آموزشی که در ۹ جلسه ارائه شده است، به آموزش روش تحقیق تکنولوژی آموزشی از صفر تا صد پرداخته می‌شود و شامل مفاهیم و نکات مرتبط با روش تحقیق و حل تست‌های مرتبط است. مجموعه آموزشی روش تحقیق دیجی‌درس برای تمامی داوطلبین کنکورهای کارشناسی ارشد و دکتری تکنولوژی آموزشی و حتی افرادی که هیچ پیش‌زمینه‌ای از روش تحقیق ندارند مناسب است. تسلط بر این درس نقش تعیین‌کننده‌ای در نتایج کنکورهای کارشناسی ارشد و دکتری خواهد داشت.

روش تحقیق دکتری و کارشناسی ارشد

مطالب مرتبط: آمار تکنولوژی آموزشی

رشته‌های مرتبط: کارشناسی ارشد تکنولوژی آموزشی ، دکتری تکنولوژی آموزشی

نمونه فایل آموزشی روش تحقیق