گراندد تئوری (تئوری زمینه‌ای)

در این صفحه درمورد گراندد تئوری یا تئوری زمینه‌ای توضیح داده شده‌است. خواندن این مطلب حدود ۱۰ دقیقه وقت شما را می‌گیرد.
گراندد تئوری یک روش تحقیق کیفی است که برای بررسی فرآیندهای اجتماعی موجود در تعاملات انسانی به کار می‌رود.
گراندد تئوری عبارت است از فرآیند ساخت یک نظریه مستند و مدون ازطریق گردآوری سازمان‌یافته داده و تحلیل استقرایی مجموعه داده گردآوری‌شده به منظور پاسخگویی به پرسش‌های نوین در زمینه‌هایی که فاقد مبانی نظری کافی برای تدوین هرگونه فرضیه و آزمون آن هستند (Streubert & Carpenter, 2003).
نویسنده: افشین صفایی

گراندد تئوری

این روش ریشه در مکتب تفسیری تعامل گرای سمبولیک دارد.
در این مکتب اعتقاد بر این است که مردم بر مبنای اینکه چگونه سمبل‌های خاص مانند نحوه لباس پوشیدن و اظهارات غیرکلامی را معنی و تفسیر می‌کنند، رفتار و با یکدیگر تعامل می‌نمایند.
ازطریق معنا و ارزش این سمبل‌ها است که ما جهان خود را تفسیر و با آن تعامل می‌نماییم.
داده‌های این روش می‌بایست از محیط طبیعی و واقعی و از روش‌های متفاوت جمع آوری گردد.
تعامل نمادین از انسان‌ها و واقعیات جاری بین آن‌ها در تعاملات نمادهای اطراف منشأ می‌گیرد.
رفتار انسان‌ها براساس معانی اشیاء برای آن‌هاست.

انسان‌ها مستقیماً به وقایع واکنش نشان نمی‌دهند، بلکه به ضمایم وقایع است که عکس‌العمل دارند.
جهانی جدای از ادراکات انسان‌ها موجود است که براساس نمادها و زبان تفسیر می‌شود تعاملات انسانی بر چگونگی این تفاسیر تأثیر بسیار مهم دارد.
معانی اشیاء و شرایط براساس روند تعامل بین انسان‌ها شکل می‌گیرد. در نهایت درمورد معانی بین انسان‌ها توافق حاصل می‌شود.
معانی در جریان روندی تأویلی و دائماً در حال تغییر پالایش می‌شوند، تطور می‌یابند و مجدداً آرایش جدیدی می‌گیرند؛ لذا در گراندد تئوری تلاش بر آن است تا به روش استقرایی و ازطریق تحلیل پدیده‌های خاص اجتماعی یک تئوری جامع و عمومی ارائه شود (Benzines & Allen, 2001).

تا کنکور با شما هستیم… برای مشاهده فیلم‌های آموزشی آمار و روش تحقیق به صفحه اینستاگرام دیجی درس مراجعه نمایید:
صفحه اینستاگرام دیجی درس، دانشگاهی در خانه

---

مطالعه مقالات زیر نیز می‌تواند برای شما مفید باشد:
۵ نکته برای مطالعه روش تحقیق
مفاهیم اولیه روش تحقیق
روش تحقیق کیفی 
تاریخچه روش‌های تحقیق کیفی 
روایی و پایایی در تحقیقات کیفی

معرفی یک مقاله خوب در مورد گراندد تئوری به زبان فارسی 

---

مراحل روش گراندد تئوری:

گردآوری داده‌ها در گراندد تئوری مقدمه انجام پژوهش است که ممکن است به روش‌های متعددی از جمله مصاحبه^[۱]، بررسی اسناد^[۲] و مشاهده^[۳] حاصل شود.
کار گردآوری داده تا زمانی ادامه می‌یابد که پژوهشگر اطمینان حاصل کند که ادامه گردآوری چیز تازه‌ای به دانسته‌های او نمی‌افزاید.
بنابراین پژوهشگر ناگزیر است گردآوری داده را تا رسیدن به نقطه اشباع ادامه دهد.
یکی از نشانه‌های رسیدن به نقطه اشباع^[۴] روبرو شدن با داده‌های تکراری^[۵] است.

داده به هر شکل که گردآوری شود ترجیحاً باید کیفی و مفصل باشد.
در واقع نظریه بر اساس داده بنا می‌شود. سپس مبتنی بر داده‌های گردآوری شده کدگذاری صورت می‌گیرد.
کد گذاری یک روش اساسی برای مشخص نمودن مقولات موجود در داده‌هاست.
کد نماد یا مخففی است که برای مقوله بندی کلمات یا عبارات داده‌ها به کار می‌رود.
داده‌های گردآوری شده در پژوهشی که مبتنی بر گراندد تئوری است در واقع اجزاء سازنده تئوری در دست تدوین را تشکیل می‌دهند.
بنابراین، در نخستین قدم لازم است که پژوهشگر با شناسایی مفاهیم مستتر در دل این مجموعه گردآوری‌شده آن را به کوچک‌ترین اجزاء مفهومی تقسیم کند.
این فرآیند را که نخستین گام در تحلیل داده در گراندد تئوری محسوب می‌شود اصطلاحاً کدگذاری می‌نامند. (پرویزی و دیگران، ۱۳۸۹، ص ۵۷).

کد گذاری

کد گذاری خواندن دقیق و خط به خط داده‌ها و شکستن آن به کوچک‌ترین جزء ممکن است.
کدها داده‌های متراکم جملات و عبارات لغات در متون و ادبیات موجود و متن مصاحبه‌ها هستند.
پس از استخراج، کدها طبقه‌بندی می‌شوند. مقایسه مداوم، تفاوت‌ها و تشابهات بین این کدها را نشان می‌دهد.
طبقات جدا و یا ادغام می‌گردند تا نظریه در روند این فرآیند شکل گیرد.
منابع و متون موجود نیز در روند تکمیل تئوری مورداستفاده قرار می‌گیرند.
هر پژوهشگر می‌تواند کد گذاری متفاوتی داشته باشد این مراحل لزوماً پی در پی نیستند (Strauss & Corbin, 1998,p.59).

سه مرحله کدگذاری که برای تکوین منسجم، منظم و مشروح نظریه به کار می‌روند عبارتست از کدگذاری باز^[۶]، محوری^[۷] و انتخابی^[۸].

کد گذاری باز:

در نخستین مرحله از کدگذاری که باز نامیده می‌شود، پژوهشگر باید بارها و بارها، داده گردآوری‌شده را مرور کرده و از زوایای گوناگون به آن توجه کند.
در این مرحله، پژوهشگر با مرور مجموعه داده‌های گردآوری‌شده تلاش می‌کند که مفاهیم مستتر در آن را باز شناسد.
این مرحله باز نامیده می‌شود چرا که پژوهشگر بدون هیچ محدودیتی به نام‌گذاری مفاهیم می‌پردازد.
به بیان دیگر؛ در کدگذاری باز، پژوهشگر با ذهنی باز به نام گذاری مفاهیم می‌پردازد و محدودیتی برای تعداد کدها قائل نمی‌شود.
هدف از کدگذاری باز، تجزیه مجموعه داده گردآوری شده به کوچک‌ترین اجزاء مفهومی ممکن است.
در این مرحله محقق می‌کوشد تا حداکثر کدهای ممکن را تشخیص دهد تا مطمئن گردد که کاملاً اطلاعات را بررسی نموده‌است.
معمولاً عین کلمات افراد مصاحبه شونده در این مرحله به عنوان کد در نظر گرفته می‌شود.

محقق باید از آغاز تحقیق بکوشد تا بیشترین طبقات ممکن را تشخیص دهد و ویژگی‌ها و روابط آن‌ها را دریابد.
ضمن تحلیل ممکن است سؤالاتی نیز ایجاد شود. مثلاً:
دیدگاه اساسی در داده‌ها چیست؟
آیا سایر مشارکت کنندگان نیز نظرات مشابهی دارند؟
آیا موردی هست که بتواند این طبقات را به هم مربوط کند؟

این فرآیند مقایسه داده‌های جدید با داده‌های پیشین را مقایسه مداوم^[۹] می‌خوانند.
هدف این مرحله تعیین جداگانه مفاهیم اساسی است که سنگ بنای تحلیل در گراندد تئوری می‌باشد.
مفاهیم طبقه‌بندی‌شده اولیه حاصل این مرحله هستند (Perist et al., 2002).

کد گذاری محوری:

وظیفه بعدی محقق دسته‌بندی و مقایسه^[۱۰] مفاهیم استخراج شده از دل داده‌هاست.
این کار مستلزم صرف وقت و حوصله بسیار است. چرا که در ابتدا ارتباط بین مفاهیم آشکار نیست.
در واقع محقق با انبوهی از داده‌های خام روبرو می‌شود که چندان به هم ربطی ندارند، اما به زودی پیوندهای نامرئی هویدا خواهد شد و زیبایی روش گراندد تئوری در این مرحله نهفته است.
این مرحله شامل تعیین الگوهای موجود در داده‌هاست و به سطح مقوله بندی مشهور است.
لازمه این مرحله همچنان که پیش از این گفته شد مقایسه دائمی داده‌هاست.

محقق داده‌های کدگذاری شده را با یکدیگر مقایسه نموده و به صورت خوشه‌ها یا مقوله‌هایی که با هم تناسب دارند در می‌آورد.
به این منظور، او هر یک از کدهای سطح اول را با سایر کدهای سطح اول مقایسه می‌کند و کدهای مشابه را در یک طبقه قرار می‌دهد.
آنگاه هر طبقه را با سایر طبقات مقایسه می‌کند تا مطمئن شود که از سایر طبقات متمایز هستند.
داده‌های جدید هم همزمان با تمام داده‌ها مقایسه می‌شوند تا محوریتی بین آن‌ها یافت شود (Polit & Hungler, 2000)
طبقات یا مفاهیم، حاصل کد گذاری باز هستند، طبقه‌بندی روندی خلاق است که حاصل ذهن خلاق پژوهشگر است.  (Kearney, 2001).

کد گذاری انتخابی:

در آخرین مرحله از کدگذاری که به کدگذاری انتخابی معروف است، پژوهشگر با توجه به کدها و مفاهیم شناسایی شده در دو مرحله قبل، به گزینش و انتخاب مفاهیم می‌پردازد و با تأکید بر بخش‌ها و متغیرهایی که در تدوین تئوری می‌توانند نقش مهم‌تری ایفا کنند، به تسهیل مراحل بعدی کمک می‌کند.
در این مرحله طبقات به طبقه مرکزی مرتبط می‌شوند و نظریه را شکل می‌دهند.
در این مرحله محقق به دنبال کشف فرآیندهاست. یک یا دو طبقه اصلی که تمام طبقات فرعی به آن باز می‌گردد و مبنای چارچوب پنداشتی نظریه را خواهد ساخت. برقراری نوعی یکپارچگی در کدها و طبقات برای یکپارچگی در نظریه نهایی مفید است (Strauss & Corbin, 1998).
حاصل این مرحله طبقه اصلی است که با سایر طبقات ارتباط دارد، آن‌ها را توضیح می‌دهد و در حقیقت پالایش شده کدهای اولیه است (Kearney, 2001).

روش‌های متفاوت تحلیل داده‌ها در گراندد تئوری:

بنیان‌گذاران و سایر دانشمندان فعال در بحث گراندد تئوری انواع دیگری از کد گذاری را نیز تکمیل، طراحی  و استفاده کرده‌اند که یکی از این روش‌ها به نام استراوس و کوربین مشهور است و با طی مراحل شش‌گانه ذیل صورت می‌پذیرد: (پرویزی و دیگران،۱۳۸۹).

– مطالعه سطر به سطر داده‌ها و استخراج واژه‌ها و عبارت‌های اصلی
– نگارش کدهای مختصر و کوتاه
– طبقه‌بندی کردن کدها
– ایجاد طبقات فرعی
– برقراری رابطه بین طبقات
– کشف طبقه مرکزی

[۱]. Interview
[۲]. Content Analysis
[۳]. Observation
[۴]. Saturation Point
[۵]. Repetitive or Duplicated Data
[۶]. Open Coding
[۷] . Axial Coding
[۸]. Selective Coding
[۹]. Constant Comparison Analysis
[۱۰]. Categorizing & Comparison

---

خرید و دانلود محصولات کمک آموزشی کنکور کارشناسی ارشد و دکتری:

روش تحقیق 
پاسخ تشریحی آمار و روش تحقیق کارشناسی ارشد
پاسخ تشریحی آمار و روش تحقیق دکتری