روش تحقیق برنامه‌ریزی درسی
انسان با برخورداری از ذهنی کنجکاو و جستجوگر همواره به دنبال درک قوانین حاکم بر پدیده‌ها و جهان اطراف خود بوده است.
تحقیق، کاوشی دقیق و سیستماتیک برای پی بردن به ماهیت پدیده‌ها و رویدادهای اطراف است.
روش تحقیق برنامه‌ریزی درسی عبارت است از کاربرد روش‌های علمی در مطالعه مسائل آموزشی و تربیتی.
روش تحقیق
برخی تحقیق را جستجویی نظام‌مند باهدف تولید دانش تعریف کرده‌اند. مواردی از قبیل نظام‌مند بودن و ارائه نظریات و قوانین علمی جدید، تحقیقات علمی را از سایر تحقیقات جدا می‌سازد.
روش تحقیق علمی است که به بررسی روش‌های طراحی تحقیقات و شیوه‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها می‌پردازد.
روش تحقیق با نحوه شناخت ما از موضوع مرتبط است. به منظور انجام تحقیقات علمی، باید نسبت به موضوع موردمطالعه شناخت علمی داشته باشیم و از روش‌های تحقیق علمی استفاده کنیم تا بر دانش موجود افزوده شود و نتایج تحقیق دارای اعتبار باشند.
استراتژی تحقیق روشی است که برای انجام بخش فنی تحقیق انتخاب می‌شود. به عبارتی، استراتژی تحقیق نحوه جمع‌آوری داده‌ها را مشخص می‌کند.
مهم‌ترین استراتژی‌های تحقیق عبارت‌اند از تحقیق تجربی، تحقیق پیمایشی، مطالعه موردی و تحقیق در عملیات. روش‌های مورداستفاده برای این استراتژی‌ها مصاحبه، پرسشنامه، مشاهده و تحلیل اسناد است.
شرط‌های اساسی یک پژوهش درست عبارت‌اند از:
– کنترل شده باشد – کنترل در پژوهش به دو طریق دقیق و نسبی انجام می‌شود و مانع ورود متغیرهای مداخله گر است.
– دارای نمونه‌گیری صحیح باشد – نمونه‌گیری مناسب موجب افزایش اعتبار بیرونی یک پژوهش خواهد شد.
ویژگی‌های نتایج تحقیق :
– عینیت: پژوهش مبتنی بر تجزیه و تحلیل داده باشد.
– دقت: گردآوری و تحلیل داده‌ها به‌طور صحیح انجام شود.
– تکرارپذیری
– مستند بودن داده‌ها و حاصل مشاهدات
– احتمالی باشد و با درصدی از خطا بیان شود.
ویژگی‌های تحقیق:
تحقیق دارای سه ویژگی است که آن را از تجربه که یک منبع شناخت است متمایز می‌سازد.
– تحقیق منظم و کنترل شده است و دارای الگوی قیاسی- استدلالی است درحالی‌که تجربه از طریق رویکردهای تصادفی روی می‌دهد.
– تحقیق تجربی است و عقاید ذهنی را در مقابل واقعیت‌های علمی موردبررسی مقایسه قرار می‌دهد.
– تحقیق خود اصلاح گر است و این مهم‌ترین جنبه علم است. این ویژگی باعث می‌شود تحقیقات علمی همواره موردبررسی و تجدیدنظر قرار گیرند.
مراحل اصلی تحقیق:
– انتخاب موضوع
– بررسی تحقیقات و تجربیات مرتبط با موضوع موردنظر
– مشخص کردن سؤال تحقیق و توسعه فرضیه‌های تحقیق
– تعیین روش یا طرح تحقیق متناسب با موضوع موردبررسی
– جمع‌آوری داده‌ها
– تجزیه و تحلیل و تفسیر نتایج
– ارائه نتایج
انواع تحقیق در علوم تربیتی
بنیادی و کاربردی
چنانچه هدف پژوهش گسترش علم باشد و به نظریه‌پردازی منجر شود آن را پژوهش بنیادی گویند و اگر پژوهش با هدف حل یک مسئله خاص انجام گیرد از نوع کاربردی است.
رویکردهای تحقیق: کمی و کیفی
کمی: هدف یک پژوهش کمی تعیین روابط علی و معلولی است. یک پژوهش کمی مبتنی بر داده‌های آماری و نیازمند تجزیه و تحلیل آماری است. این پژوهش جزئی نگر بوده و پژوهشگر آن از گروه شرکت‌کنندگان جدا است.
کیفی: پژوهش کیفی به درک پدیده‌های اجتماعی می‌پردازد و مبتنی بر شواهد و مشاهدات است. کلی‌نگر بوده و نیازمند توصیف و استنباط منطقی است. خود پژوهشگر نیز می‌تواند شرکت‌کننده در این پژوهش نیز باشد.
اولین گام در انجام هر تحقیق انتخاب موضوع و سپس انتخاب عنوان تحقیق است. پس از مطالعه و بررسی تحقیقات و تجارب پیشین درباره موضوع موردنظر می‌توان عنوان و موضوعی دقیق برای تحقیق انتخاب کرد.
مرحله بعد انتخاب روش تحقیق است که از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است؛ بنابراین باید با انواع روش‌های تحقیق و نقاط ضعف و قوت آن‌ها برای استفاده در موقعیت‌های مختلف و متناسب با موضوع تحقیق آشنا بود.
برای انتخاب روش تحقیق مناسب ابتدا سؤال تحقیق را که نقطه آغاز تحقیق است، مشخص می‌کنیم.
سپس فرضیه‌های تحقیق که همان پاسخ‌های احتمالی برای سؤال تحقیق هستند، تعیین می‌شوند. این فرضیات در طول انجام تحقیق اثبات یا رد می‌شوند.
با مشخص شدن طرح کلی تحقیق و مطالعه تجارب محققان در زمینه موردنظر می‌توان روش مناسب برای تحقیق را انتخاب نمود. سپس با توجه به روش انتخاب‌شده، به جمع‌آوری داده‌ها پرداخته، آن‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کنیم و سپس به تفسیر و ارائه نتایج حاصل از تحقیق می‌پردازیم.
روش تحقیق برنامه‌ریزی درسی
برنامه درسی همواره به عنوان مهم‌ترین عنصر نظام آموزشی یک جامعه شناخته می‌شود و تحقیقات نسبتاً گسترده‌ای را به خود اختصاص می‌دهد. انجام تحقیقات متعدد در این زمینه متخصصین این رشته را در طراحی برنامه درسی و ارزیابی روش‌های مختلف برنامه‌ریزی درسی یاری می‌کند تا بتوانند کیفیت آموزش را ارتقاء بخشند.
روش تحقیق برنامه‌ریزی درسی یکی از دروس پرکاربرد و مهم برای داوطلبان کنکور کارشناسی ارشد و دکتری برای این رشته است. به‌طورکلی آشنایی با روش‌های تحقیق برای تمام دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی ضروری است و برای نگارش مقاله، پروپوزال و پایان‌نامه کاربرد دارد.
مباحث روش تحقیق برنامه‌ریزی درسی
در روش تحقیق برنامه‌ریزی درسی با انواع روش‌های تحقیق علمی متناسب با موضوعات تحقیقی مختلف به ویژه در حوزه علوم انسانی آشنا می‌شویم. روش تحقیق در برنامه‌ریزی درسی شامل شناخت انواع فرضیه و ویژگی‌های آن، جوامع آماری، تکنیک‌های مورداستفاده برای جمع‌آوری داده‌ها، انواع متغیرها، انواع روش‌های نمونه‌گیری، تعریف مفاهیم و نمونه‌ها، نظریه‌ها و ویژگی‌های آن، آشنایی با نحوه مصاحبه و تهیه پرسشنامه، تعیین پایایی و اعتبار تحقیق است و به نحوه دسته‌بندی و تجزیه و تحلیل داده‌ها و بیان نتایج یک تحقیق می‌پردازد.
مجموعه آموزشی روش تحقیق دیجی‌درس
در این مجموعه آموزشی که در ۹ جلسه ارائه شده است، به آموزش روش تحقیق برنامه‌ریزی درسی از صفر تا صد پرداخته می‌شود و شامل مفاهیم و نکات مرتبط با روش تحقیق و حل تست‌های مرتبط است. مجموعه آموزشی روش تحقیق دیجی‌درس برای تمامی داوطلبین کنکورهای کارشناسی ارشد و دکتری رشته برنامه‌ریزی درسی و حتی افرادی که هیچ پیش‌زمینه‌ای از روش تحقیق ندارند مناسب است. تسلط بر این درس نقش تعیین‌کننده‌ای در نتایج کنکورهای کارشناسی ارشد و دکتری خواهد داشت.
مطالب مرتبط: آمار برنامه‌ریزی درسی
رشته‌های مرتبط: کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی درسی ، دکتری برنامه‌ریزی درسی
نمونه فایل آموزشی روش تحقیق