تولید ناب و چابک

شباهت‌ها و تفاوت‌های تولید ناب و چابک

تولید ناب (Lean Production) و تولید چابک (Agile Production) دو رویکرد برجسته در حوزه مدیریت عملیات هستند. در هر دوی این فلسفه‌های تولیدی، هدف مشترک بهبود کارایی و اثربخشی در صنایع مختلف است؛ اما، ویژگی‌های متمایزی دارند. در این نوشته می‌خواهیم شباهت‌ها و تفاوت‌های بین تولید ناب و چابک را بررسی کنیم.
تذکر: این مقاله برای داوطلبین آزمون ارشد و دکتری مدیریت صنعتی و برای درس مدیریت تولید و بر اساس کتاب هیزر نوشته شده‌است؛ اما، برای سایر فعالین حوزه صنعت هم می‌تواند مفید باشد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به مقاله ما با عنوان «مقدمه‌ای بر مدیریت تولید و عملیات» مراجعه نمایید. 

شباهت‌های تولید ناب و چابک

با مطالعه دقیق این دو فلسفه تولیدی شباهت‌های دو رویکرد تولیدی ناب و چابک را می‌توان در ۵ دسته طبقه‌بندی نمود:

۱٫ تمرکز بر مشتری:

هر دو تولید ناب و چابک تأکید زیادی بر برآورده کردن نیازها و انتظارات مشتری دارند. هدف آن‌ها ارائه محصولات یا خدماتی است که با آنچه مشتریان می‌خواهند، در زمانی که آن‌ها می‌خواهند، هماهنگ باشد.

۲٫ کاهش ضایعات:

هر دو رویکرد، متعهد به حداقل‌سازی زباله در فرآیندها هستند. تولید ناب، به ویژه به دلیل تمرکز بر حذف انواع ضایعات، از جمله تولید بیش از حد انتظار، موجودی غیرضروری و نقص شناخته شده‌است. تولید چابک همچنین به دنبال کاهش ضایعات است، اما ممکن است بر سازگاری بیشتر تأکید کند.

۳٫ انعطاف‌پذیری:

در حالی که رویکردهای آن‌ها متفاوت است، هر دو سیستم ناب و چابک برای انعطاف‌پذیری ارزش قائل هستند. تولید ناب با کارآمدتر و پاسخگوتر کردن فرآیندها برای انعطاف‌پذیری تلاش می‌کند. از سوی دیگر، تولید چابک ذاتاً انعطاف‌پذیر است و به گونه‌ای طراحی شده‌است که به سرعت با تغییر تقاضای مشتری یا شرایط بازار سازگار شود.

۴٫ بهبود مستمر:

هر دو تولید ناب و چابک بهبود مستمر را تشویق می‌کنند. پایه تولید ناب شامل اصولی مانند کایزن (بهبود مستمر) است که در ذهنیت چابک نیز نقش اساسی دارند. بررسی و بهینه‌سازی منظم فرآیندها برای هر دو روش کلیدی است.

۵٫ توانمندسازی کارکنان:

سیستم‌های ناب و چابک برای ورودی و مشارکت کارکنان ارزش قائل هستند. در تولید ناب، کارکنان اغلب تشویق می‌شوند تا مشکلات را شناسایی کرده و بهبودهایی را پیشنهاد کنند. در تولید چابک، تیم‌های متقابل به طور مشترک برای رفع نیازهای متغیر مشتری کار می‌کنند.

در دیجی درس بیشتر بخوانید: برنامه اصلی تولید

تولید ناب و چابک

تفاوت‌های تولید ناب و چابک

تمرکز اصلی:

تولید ناب در درجه اول بر کاهش ضایعات و به حداکثر رساندن کارایی در فرآیندهای موجود تمرکز دارد و به دنبال ایجاد یک محیط تولید قابل پیش‌بینی و پایدار است.
تولید چابک سازگاری و پاسخگویی به تغییرات مشتری را در اولویت قرار می‌دهد و اغلب در محیط‌های پویا و نامطمئن به خوبی کار می‌کند.

روش‌های تولید:

تولید ناب اغلب به فرآیندهای ثابت و استاندارد متکی است. تولید ناب برای محیط های تولید تکراری و با حجم بالا مناسب است.
تولید چابک برای تولید متغیر و کمتر قابل پیش‌بینی مناسب‌تر است، جایی که فرآیندها برای مدیریت تغییرات مکرر و سفارشی‌سازی طراحی شده‌اند.

مدیریت موجودی:

در تولید ناب هدف به حداقل رساندن سطح موجودی برای کاهش هزینه‌ها و ضایعات است. موجودی یک شکل از ضایعات در ناب در نظر گرفته می‌شود.
تولید چابک ممکن است سطوح بالاتری از موجودی را تحمل کند به شرط آن که از پاسخ سریع به تغییرات مشتری و نوسانات تقاضا پشتیبانی کند.

مدیریت تغییر:

سیستم‌های تولید ناب معمولاً با تغییرات مکرر مبارزه می‌کنند، زیرا ثبات را در اولویت قرار می‌دهند. تغییرات مکرر می‌تواند فرآیندهای ناب را مختل کند.
تولید چابک تغییرات را در آغوش می‌گیرد و برای مدیریت مؤثر آن طراحی شده‌است. در محیط‌هایی که نیازهای مشتری به سرعت در حال تکامل است، رشد می‌کند.

تنوع محصول:

سیستم‌های تولید ناب اغلب برای محدوده محصول محدودی بهینه می‌شوند. آن‌ها با طیف گسترده‌ای از محصولات سازگاری کمتری دارند.
در تولید چابک، سیستم‌ها می‌توانند به طور مؤثر طیف وسیعی از تغییرات و سفارشی‌سازی محصول را مدیریت کنند.

زمان بین شروع و اتمام فرآیند تولید:

تولید ناب: هدف ناب کاهش زمان انجام کار با ساده‌سازی فرآیندها است که اغلب انعطاف‌پذیری در فرآیند را قربانی می‌کند.
تولید چابک: سیستم‌های چابک ممکن است زمان‌های طولانی‌تری را تحمل کنند، اما می‌توانند به سرعت با تغییرات تقاضای مشتری سازگار شوند.

در دیجی درس بیشتر بخوانید: اثبات اشتباه

نتیجه‌گیری

به طور خلاصه، هر دو تولید ناب و چابک مزایای خود را دارند و برای زمینه‌های مختلف مناسب هستند. تولید ناب بر بهینه سازی، کارایی و کاهش ضایعات در فرآیندهای تثبیت شده تمرکز دارد، در حالی که تولید چابک بر سازگاری و پاسخگویی به تغییرات در تقاضای مشتری و شرایط بازار تأکید دارد. انتخاب بین این رویکردها به نیازها و ویژگی‌های خاص صنعت، محصولات و مشتریان شما بستگی دارد.

رشته‌های مرتبط:

• کارشناسی ارشد مدیریت صنعتی 
• دکتری مدیریت صنعتی